Publicaties

Op 6 december 2018 organiseerde Kunsten ’92 een bijeenkomst getiteld Samenwerking tussen stad, regio en staat en het toekomstig cultuurbeleid. Op verzoek van Kunsten '92 las ik alle culturele regioprofielen en gaf daarvan een analytische beschouwing. De integrale tekst van die analyse is opgenomen in de Theaterkrant. Een samenvatting staat op mijn blog Eerste Hulp Bij culturele Ontwikkeling.

Het ministerie van OCW onderzocht in 2017 of het erfgoedbeleid nog voldoet aan de eisen van de tijd. Dat gebeurde via het project Erfgoed Telt. Uit een verkenning die in dit kader plaatsvond bleek dat er veel kritische geluiden zijn over de manier waarop gemeenten hun wettelijke taken uitvoeren. Insiders signaleren niet alleen dat de deskundigheid bij gemeenten aan het afnemen is, ook stellen zij vast dat er steeds meer storingen in de communicatie zijn tussen de vele actoren die op lokaal niveau bij de monumentenzorg betrokken zijn. Uit onderzoek (met de veelzeggende titel Stelsel op lappendeken) blijkt dat de manier waarop monumenten tegen beschadiging en vernietiging worden beschermd mankementen vertoont.

In een artikel in Erfgoedstem doe ik vijf voorstellen om het corrigerend vermogen van het monumentenzorgstelsel structureel te verstevigen. Lees hier verder: Erfgoedstem, 14 maart 2018

De Raad voor Cultuur formuleerde in 2015 de wens om landelijke instellingen minder centraal te stellen in het podiumkunstbeleid. De raad wil dat steden en regio’s plannen gaan maken die bij hen passen en dat deze plannen vervolgens de basis vormen voor afspraken over meerjarenfinanciering. De strikte verdeling uit het verleden tussen een rijksoverheid die gezelschappen financiert en lokale overheden die de podia subsidiëren, mag worden losgelaten. De Raad riep steden en regio’s dan ook op om met experimenten te komen.

In de afgelopen periode is in diverse regio’s een begin gemaakt met proeftuinen waar het nieuwe beleid wortel kan schieten. Ook tijdens de BMC Cultuurconferentie van 8 juni 2017 werd nagedacht over de ingrediënten voor een nieuw, regionaal-geënt podiumkunstbestel. Deelnemers kaartten problemen aan en stelden een wensenlijst samen om overheden te helpen bij het ontwerp van zo’n nieuw bestel. Er werd geprobeerd om bestaande kaders los te laten en een nieuw regionaal stelsel te bedenken dat de komende tien jaar zou kunnen doorstaan. In de gesprekken – waaraan zowel cultuurmakers, podia als lokale overheden deelnamen – kwamen telkens dezelfde vier hoofdbestanddelen naar voren. In een artikel voor MMNieuws gaf ik deze elementen weer.

De bibliotheek is van iedereen. Vele Nederlanders, zo'n zes miljoen, maken er regelmatig gebruik van. En bijna vier miljoen Nederlanders zijn lid. Mensen willen iets voor de gemeenschap betekenen en zich verbonden voelen met de gemeenschapsvoorziening die de bibliotheek vormt. Vrijwilligers melden zich vaak spontaan.

Vanouds maakt de openbare bibliotheek veel gebruik van de inzet van vrijwilligers. De bibliotheek is immers de meest publieke voorziening die we kennen. De hogere leeftijd die mensen in goede gezondheid bereiken is een groot maatschappelijk potentieel. Veel burgers zetten zich graag in als vrijwilligers in de samenleving en dus ook in de bibliotheek. En de bibliotheek maakt graag gebruik van vrijwilligers om nog meer verbonden te zijn met de lokale gemeenschap. De vrijwilliger is cultureel en sociaal kapitaal.

Zie het artikel hierover op de site van de VOB.

De scheidslijnen tussen publiek, artiest en kunstcritici zijn vervaagd. Daar speelt poppodium Ancienne Belgique in Brussel handig op in. Met een bijzonder innovatieve publieksparticipatiestrategie weet het podium zijn bezoekers aan zich te binden, ook buiten de optredens. In dit artikel vertel ik hoe de AB dit aanpakt en formuleer ik tien belangrijke lessen voor een optimale publieksparticipatie online.

Zie: MMNieuws.

Als gevolg van de digitalisering wordt de rol van fysieke boeken minder belangrijk. Dat neemt niet weg dat het bevorderen van de persoonlijke ontwikkeling de kern blijft van het bibliotheekwerk. Met de verzorgingsstaat op de terugtocht worden burgers steeds meer op zichzelf teruggeworpen. Daarmee zijn zij in hoge mate afhankelijk van hun vaardigheden en vermogens om zelf informatie te verwerven, te interpreteren en om te zetten in handelingen. Mensen toerusten met kennis en vaardigheden op het gebied van lezen en digitale media, op het vlak van cultuur, maar óók wat betreft werk, zorg en gezondheid hoort thuis in de moderne bibliotheek. Wat dit betekent wordt toegelicht en met voorbeelde geillustreerd in dit artikel voor MMNieuws, dat ik schreef met Maarten Crump (oprichter Bredebieb vanuit the Alignment House). Zie: MMNieuws

Op 10 december 2015 sprak de algemene ledenvergadering van de Vereniging van Openbare Bibliotheken zich uit over mijn plan voor herpositionering van de organisatie. Het voorstel, dat twaalf aanbevelingen omvat, kreeg brede instemming. Voorafgaand aan de vergadering lichte ik, in mijn hoedanigheid als interim-directeur, de plannen alvast toe in Bibliotheekblad. Zie: Bibliotheekblad

Opvallend vaak bereikte mij in 2014 en 2015 de vraag of ik behulpzaam kon zijn bij het opzetten van een publiek of publiek/privaat cultuurfonds. In MMNieuws van mei 2015 schreef ik er een artikel over. Het is een kleine expeditie door een woud aan vormen en initiatieven. Ook geef ik aan waarom ik zie dat dit verschijnsel juist nu zo'n grote vlucht neemt. Overheden die er over nadenken om van een cultuurfonds gebruik te gaan maken, adviseer ik in het artikel om zeven stappen te zetten.

Voor die zeven stappen lees hier de pdf van het artikel in: MMNieuws van mei 2015.

En hier het artikel dat ik in 2014 over cultuurfondsen schreef: MMNieuws

In het Jaarboek Actieve Cultuurparticipatie 2013 schreef ik over de veranderingen die optreden in de lokale culturele infrastructuur. De verhouding tussen het positief gestemde landelijke stimuleringsbeleid met een tamelijk beperkt budget enerzijds en de erosie van de lokale infrastructuur voor amateurkunstbeoefening wordt scheef. Landelijke subsidies kunnen onmogelijk compenseren wat er lokaal aan gesubsidieerde voorzieningen wegvalt. Maar toch blijven er volop kansen om op creatieve en ondernemende wijze aan te sluiten bij de blijvende behoefte van mensen ‘te ontstijgen aan het basiskamp van de alledaagsheid’, zoals de Duitse filosoof Peter Sloterdijk het noemt.

Download hier het Jaarboek met op pag. 66-77 mijn bijdrage.